تست ورزش قلب

یکی از دستگاه‌های کارآمد و نسبتا قدیمی در تشخیص بیماری‌های قلبی، به‌خصوص بیماری‌های عروقی قلب (تنگی عروق قلب)، دستگاه تست ورزش است. دستگاه تست ورزش از یک تردمیل (تسمه نقاله در حال حرکت) و یک دستگاه مونیتورینگ ریتم و نوار قلب تشکیل می‌شود. بیمار در روی دستگاه تردمیل تست ورزش شروع به حرکت می‌کند و در طی مراحل زمانی خاصی (معمولا هر سه دقیقه)، هم سرعت راه رفتن افزایش و هم شیب دستگاه افزایش می‌یابد و در واقع توان کار قلب بیمار به چالش کشیده می‌شود.

همزمان ریتم و فشار خون بیمار ثبت می‌شود و تغییرات لحظه به لحظه در مونیتورینگ توسط نرس آموزش دیده یا تکنسین و نیز پزشک متخصص قلب دنبال می‌شود و پس از شروع تغییرات مورد نظر در خصوص تشخیص بیماری یا رسیدن به تعداد ضربان قابل انتظار (که در هر بیمار متفاوت است) به تست خاتمه داده می‌شود و دقایقی چند برای فاز بازگشت یا ریکاوری در حالی که بیمار در حال استراحت است، تغییرات نوار قلب مونیتور می‌شود، زیرا برخی اوقات این تغییرات مهم در زمان ریکاوری یعنی پس از خاتمه تست ورزش ظاهر می‌شوند.

انجام تست ورزش برای یک بیمار نیاز به آمادگی‌هایی دارد. توصیه می‌شود قبل از انجام تست ورزش، بیمار حتما اکوکاردیوگرافی انجام داده باشد. در موارد خاصی مانند تنگی شدید دریچه‌ها (مخصوصا دریچه آئورت و پولمونر یا نارسایی شدید قلبی) انجام تست ورزش ممنوع است. به‌غیر از اکوکاردیوگرافی در برخی موارد باید پزشک تغییراتی در داروهای بیمار قبل از انجام تست ورزش داده باشد. از نظر آمادگی شخصی نیز بیمار باید موهای سینه را زده باشد (در آقایان) و از نظر عمومی آمادگی کامل داشته باشد، خسته نباشد و قبل از تست از نظر روانی آرام باشد.

تست ورزش قلب
تست ورزش قلب

تست ورزش را می‌توان علاوه بر استفاده در تشخیص بیماری‌های عروقی قلب، در برخی بیماری‌های دیگر نیز به کار گرفت مثلا هر نوع بیماری قلبی که پس از انجام فعالیت یا ورزش تشدید می‌شود را می‌توان با استفاده از تست ورزش بررسی کرد. به عنوان نمونه، برخی از آریتمی‌ها پس از ورزش ایجاد می‌شوند از آن جمله می‌توان به بیماری Cathecolaminergic Polymorphic VT) CPVT) اشاره کرد. در برخی موارد تست ورزش نه برای بررسی و تشخیص بیماری‌ها، بلکه برای ارزیابی تاثیرات درمان‌های انجام شده صورت می‌گیرد.

مثلا برخی از پزشکان یا جراحان قلب ترجیح می‌دهند پس از انجام عمل حراجی یا انجام ابلیشن یا آنژیوپلاستی، بیمار را توسط تست ورزش ارزیابی کرده و به نتیجه‌بخش بودن درمان خود اطمینان حاصل کنند، تا در صورت نقص درمان انجام شده بنا به مورد، یا عمل جراحی را تکرار کنند یا از درمان‌های جانبی دارویی یا غیر دارویی بهره ببرند و بیمار را از نظر خطرات احتمالی به مرز یا آستانه ایمنی لازم برسانند.

تست ورزش توسط تکنسین یا نرس آموزش دیده و ورزیده و تحت نظر پزشک متخصص قلب انجام می‌شود، زیرا ممکن است انجام آن بالقوه حاوی خطرات برای بیمار باشد. ممکن است بیمار دچار درد سینه یا حتی حمله قلبی شود. لذا پزشک مسئول و تکنسین مجری ضمن آمادگی کامل برای برخورد با این مسائل بایستی حتما مرکز انجام این تست (مطب خصوصی یا بیمارستان) را قبلا به تجهیزات لازم مانند دستگاه شوک قلبی و انتوباسیون، مجهز کرده باشند، تا خطری در حین و بعد از انجام تست ورزش متوجه بیمار نشود. با این همه در نهایت، تست ورزش در مجموع تستی سالم و کم‌خطر محسوب می‌شود ولی نهایت احتیاط‌های لازم قبل از آن باید مورد نظر باشد.

با شروع تست ورزش همزمان با ثبت الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب، فشار خون بیمار توسط پرستار انجام دهنده اندازه گرفته شده و ثبت می‌شود. در برخی بیماری‌ها، نحوه افزایش یافتن یا نیافتن فشار خون توام با مراحل تست ورزش می‌تواند از ارزش تشخیصی برخوردار باشد.

امروزه می‌توان تست ورزش را، با اکوکاردیوگرافی توام کرد، تست حاصله استرس تست (Stress test) نام دارد که در طی آن همزمان با تست ورزش (معمولا با دوچرخه نه تردمیل)، اکوکاردیوگرافی به بررسی حرکات دیواره قلب در وضعیت استراحت و ورزش می‌پردازد و از طریق دنبال کردن نحوه تغییرات در حرکات دیواره قلب به اطلاعات تشخیصی ارزشمندی دست می‌یابد.

تست ورزش با احتساب 5 دقیقه فاز استراحت بعد یا ریکاوری مجموعا در عرض بیست دقیقه به اتمام می‌رسد و بیمار می‌تواند برای وقت انجام آن برنامه‌ریزی کند. هر چه زمان انجام تست به دلیل توانایی بیمار در ادامه فعالیت ورزشی افزایش یابد، قدرت تشخیص آن نیز افزایش می‌یاید.

با این همه نتایج تفسیر شده تست ورزش از حساسیت و ویژگی صد در صد برخودار نیستند و برخی موارد مشکوک که نتیجه تست ورزش به‌دلیل زمان کم انجام آن با تغییرات اندک در نوار قلب قابل تغییر قطعی نیست ممکن است پزشک معالج، اقدام به استفاده از وسایل تشخیصی دیگری، بسته به بیمار و مورد بیماری نموده و تست‌هایی مانند اسکن تالیوم قلب یا حتی آنژیوگرافی قلب را درخواست نماید. در نهایت همیشه باید نتایج تست ورزش مانند تست‌های تشخیص دیگر در سایه و با ملاحظه سایر یافته‌ها مانند معاینه بالینی، سوابق بیماری، اکوکاردیوگرافی و نوار قلب تفسیر شده و نتیجه‌گیری شود.

کلینیک دلتا مستقر در بیمارستان لاله، مرکزی تخصصی در زمینه آریتمی قلبی و اختلالات ناشی از آن است. افرادی که نیاز به خدمات مربوط به آریتمی قلب دارند می‌توانند از طریق بخش نوبت‌دهی اینترنتی وب‌سایت برای دریافت وقت ویزیت اقدام نمایند.

تست ورزش قلب

© 2019 Copyright © کلیه حقوق برای «کلینیک دلتا» محفوظ است. دیجیتال مارکتینگ جامع و تخصصی توسط: نوکارتو