پیس میکر یا باتری قلب

پیس میکر یا باتری قلب ، دستگاه‌هایی هستند که از پنجاه سال قبل به این طرف در بدن بیماران کار گذاشته می­‌شوند تا بتواند مشکلات ریتم قلب را برطرف نمایند. برخی از بیماران به دلیل ضربان کم قلب و یا وجود بلوک در مسیر هدایتی-الکتریکی قلب دچار علائمی می­‌شوند که نصب این دستگاه برایشان ضرورت پیدا می­‌کند.

کاهش ضربان قلب، اولین و ساده‌ترین دلیل نصب پیس‌میکر یا باتری قلب است، اما تنها دلیل نیست. برخی بیماران به‌دلیل کاهش قدرت انقباض قلب نیاز به پیس‌میکر پیدا می‌­کنند. برخی دیگر نیز به‌دلیل وقوع آریتمی‌های خطرناک نیاز به نصب باتری پیدا می‌کنند که در این موارد پیس میکرهای ساده کافی نیستند و در این شرایط خاص که توسط پزشک فوق تخصص آریتمی تشخیص داده می­‌شود، به بیماران توصیه می‌شود از پیس میکرهای پیشرفته که ICD نام دارد و باعث کنترل ضربان‌ها و طپش‌های تند قلب می­‌شوند استفاده نمایند. این دستگاه‌ها (ICD) در جای خود توضیح داده می‌­شود.

کاهش ضربان قلب و بلوک‌های الکتریکی قلب (‌که درجه یک، دو و سه دارند) می­‌تواند به دنبال یک بیماری قلبی دیگر مانند سکته قلبی (MI) یا بیماری پیشرفته دریچه‌ی قلبی (مانند تنگی شدید دریچه آئورت) یا پس از عمل جراحی قلب به‌وجود بیاید و یا اینکه به‌صورت مادرزادی از بدو تولد وجود داشته باشد. حیاتی بودن یا نبودن نصب پیس میکر در هر کدام از موارد نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص قلب و فوق تخصص آریتمی‌های قلبی داشته و تعیین تکلیف و تصمیم‌گیری برای نصب آن نیاز به درجات بالای تجربه و تخصص مربوطه دارد. در برخی موارد بلوک قلبی به‌دنبال تماس با حیوانات به‌خصوص سگ می‌­تواند رخ دهد. این بیماری، بیماری «شاگاس» نامیده می‌شود و در بسیاری موارد منجر به نصب پیس‌میکر قلبی شود.

پیس میکر باتری قلب
پیس میکر باتری قلب

عمل نصب پیس میکر معمولا عارضه‌ی خاصی ندارد ولی چنانچه توسط پزشکان غیرماهر و غیر فوق تخصص آریتمی قلب انجام شود احتمال دارد بیمار دچار آسیب به عروق مربوطه یا با احتمال کمتر دچار سوراخ‌ شدگی ریه (پنوموتوراکس) شود که البته همه این عوارض قابل پیشگیری و درمان هستند. آنچه اهمیت دارد مراقبت  از پیس‌میکر یا باتری قلب پس از نصب است که بیمار محل پیس‌میکر را تمیز نگه دارد تا احتمالا دچار عفونت در آن ناحیه نشود. وقوع عفونت در محل پیس‌میکر بسیار اندک و در حدود یک درصد است.

نصب پیس میکر یک عمل جراحی کامل محسوب می‌شود هر چند ممکن است نصب آن فقط با بی‌حسی موضعی و بدون نیاز به بیهوشی عمومی صورت بگیرد، اما معمولا پزشکان و همچنین خود بیماران خواب نیمه‌عمیق را در حین عمل ترجیح می‌دهند. با این همه در صورتی‌که مهارت کافی وجود داشته باشد. طول عمل نصب یک پیس‌میکر ساده بیش از 45 دقیقه طول نمی‌کشد مگر آنکه آناتومی عروق بیمار از ابتدا دچار مشکل خاصی بوده باشد.

پیس میکرها نسبت به نیاز بیمار به انواع تک حفره‌ای (فقط بطن راست)، دو حفره‌ای (دهلیز راست، بطن راست) و سه حفره‌ای (دهلیز راست، بطن راست و بطن چپ) تقسیم می‌شوند و برای هر بیمار، توسط پزشک فوق تخصص آریتمی یکی از این انواع توصیه می‌شود.

هر پیس میکر یا باتری قلب دارای یک ژنراتور و بسته به نوع آن یک، دو یا سه لید (سیم پیس میکر) است. معمولا پیس میکر در سمت چپ قفسه سینه زیر استخوان ترقوه و زیر پوست قرار می‌گیرد و ممکن است نسبت به وضعیت چاقی یا لاغری بدن بیمار کمی تا حدودی برآمدگی اندک پس از عمل ایجاد کند. لیدهای پیس میکر از طریق ورید زیر ترقوه‌ای (ساب کلا ویکول) به درون قلب و حفره‌های مربوطه هدایت و در آنجا ثابت می‌­شوند.

پس از نصب پیس میکر، بیمار بایستی به‌صورت دوره‌ای به پزشک فوق تخصص آریتمی جهت آنالیز و برنامه‌ریزی مراجعه کند که در جای دیگر توضیح داده شده است. معمولا دوره‌های بررسی و آنالیز یک ماه و سه ماه پس از نصب پیس‌میکر و پس از آن دوره‌ی 4-6 ماه بنا به تشخیص پزشک معالج خواهد بود.

خوشبختانه پیس میکرهای کنونی بسیار پیشرفت کرده و هوشمند هستند. بیشتر این پیس میکرها با فرستادن آلارم یا لرزش کوتاه مدت (ویبراسیون) بیمار را از خطرات احتمالی آگاه می‌کند تا زودتر به پزشک معالج مراجعه کند. در برخی از پیس میکر های هوشمند و پیشرفته، می‌توان اطلاعات پیس میکر را که از کارکرد قلب بیمار جمع شده است شبانه و در حالی که بیمار در خواب بسر می‌­برد از طریق یک مودم اختصاصی به مرکز آریتمی و یا کمپانی سازنده پیس میکر منتقل کرده و پزشک را در جریان اتفاقات واقع شده قرار داد. تنظیم این سیستم و توصیه آن به عهده پزشک فوق تخصص آریتمی است و در مورد بیمارانی که در مکان‌های دور از دسترسی به مراکز مجهز به‌سر می‌برند می­‌تواند ایده خوبی باشد.

پیس میکر باتری قلب
پیس میکر باتری قلب

پیس میکرها یا باتری قلب های جدید، با جمع‌آوری اطلاعات از وضعیت کارکرد قلب بیمار، گاهی اوقات اطلاعات ذی‌قیمتی را در اختیار پزشک قرار می‌دهند که می‌تواند در جریان تغییر درمان‌های دارویی بیمار قبل از وقوع حادثه حاد قلبی کمک کند. زندگی با پیس میکر موجب ایجاد محدودیت خاصی نمی‌شود.

افرادی که پیس میکر دارند زندگی نرمال شبیه سایرین دارند، استفاده از تجهیزات الکترونیکی مانند موبایل، کامپیوتر، کنترل از راه دور، اثری بر روی پیس میکرهای جدید ندارد. در مواقع کار با برق فشار قوی یا میدان‌های مغناطیسی مانند MRI باید بیمار قبل از انجام این کار با پزشک معالج خود مشورت کند. همچنین توصیه می‌شود قبل از انجام عمل‌های جراحی سنگین، بیمار دارای پیس میکر توسط متخصص قلب و فوق تخصص آریتمی، بررسی و آنالیز شده و توصیه‌های لازم را دریافت کند.

پیس میکرهای نصب شده قابل شارژ نیستند، اما پزشک فوق تخصص آریتمی می‌­تواند با تعدیل میزان مصرف باتری،‌ بدون اثر گذاشتن روی کارکرد باتری، عمر باتری را طولانی کند. برخی از انواع پیس میکر عمر طولانی تا حدود 15 سال دارند. در هر بار مراجعه جهت آنالیز و برنامه‌ریزی پیس میکر، پزشک می‌­تواند میزان زمان باقی‌مانده از عمر باتری را به اطلاع بیمار برساند. در نهایت پیس میکرها توانسته‌اند به افزایش طول عمر انسان کمک کنند.

اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته‌اید توصیه می‌کنیم که مطلب آنالیز پیس میکر و آی سی دی را نیز بخوانید.

کلینیک دلتا مستقر در بیمارستان لاله، مرکزی تخصصی در زمینه آریتمی قلبی و اختلالات ناشی از آن است. افرادی که نیاز به خدمات مربوط به آریتمی قلب دارند می‌توانند از طریق بخش نوبت‌دهی اینترنتی وب‌سایت برای دریافت وقت ویزیت اقدام نمایند.

© 2019 Copyright © کلیه حقوق برای «کلینیک دلتا» محفوظ است. دیجیتال مارکتینگ جامع و تخصصی توسط: نوکارتو