نتایج برخی تحقیقات حاکی از این است که سبک زندگی، تغذیه و آشپزی سالم می‌تواند تا ۸۰ درصد از احتمال مبتلا شدن به بیماری های قلبی و عروقی بکاهد. سلامتی قلب چگونه حاصل می‌شود و سبک زندگی سالم چیست؟ همه افراد با توجه به عادت‌های غذایی که دارند، مواد غذایی موردنياز خود را انتخاب، آماده، طبخ و مصرف می‌کنند. شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری موارد می‌تواند عادات غذایی را در فرد و فرهنگ یک جامعه شکل دهد. این عادات غذایی در کنار سبک آشپزی، گاهی بسیار سالم است و به افزایش سلامت قلب و بدن کمک می‌کنند و گاهی آن‌قدر نامناسب هستند که می‌توانند باعث شوند تا اثرات نامطلوب و در برخی موارد غیرقابل جبرانی به بدن وارد شود. متأسفانه عادات نادرست غذایی و طبخ ناسالم غذا در کشور ما بسیار رایج است، از مهم‌ترین عادات نادرست می‌توان به استفاده از نمک فراوان و غذاهای بسیار سرخ شده اشاره کرد. یکی از ساده‌ترین و راحت‌ترین راه‌هایی که می‌توانیم با استفاده از آن به بدنمان برای حفظ کارایی و سلامتش کمک کنیم، تغییر سبک زندگی و تغذیه است. قبلاً نقش مواد غذایی در بروز بیماری های قلبی را بررسی کردیم، اکنون می‌خواهیم آشپزی سالم، انواع روش‌های طبخ و تأثير آن‌ها بر سلامت قلب را با هم بررسی کنیم.
انواع روش‌های طبخ
برای حفظ مواد مغذی و مفید داخل اقلام غذایی در هنگام پخت و طبخ یک قانون وجود دارد. در این قانون گفته شده که هر چه در تهیه غذا از آب، روغن و زمان کمتری استفاده شود، مواد مغذی بیشتری در غذا باقی خواهد ماند. مهم‌ترین راه بدن برای دریافت مواد موردنيازش، خوردن غذا است و اگر غذاهایی که بدن دریافت می‌کند سالم نباشند و مواد مورد نيازش را نتوانند تأمين کنند، سلامت بدن به خطر می‌افتد و بدن ضعیف می‌شود. در این هنگام انواع بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و عروقی فرصت عرض‌اندام پیدا خواهند کرد. همچنین در برخی از روش‌های طبخ غذا علاوه بر از دست رفتن املاح معدنی، ویتامین‌ها و سایر مواد موجود در اقلام غذایی، خواص بدی نیز به آن‌ها افزوده می‌شود و در برخی موارد به دلیل استفاده از حرارت زیاد غذا خاصیت سرطان‌زایی پیدا می‌کند. جامعه سنتی ایران در خصوص طبخ غذا عادات خوبی ندارند. حتماً بارها این جملات به گوشتان خورده که این غذا چقدر خوب جا افتاده یا سبزی‌های این قورمه‌سبزی چقدر خوب سرخ شده است. این جملات نشان از این دارد که در این غذاها خبری از ویتامین و مواد مغذی نیست یا مقدار آن شديداً کاهش‌ يافته است. در آشپزی روش‌های متفاوتی برای طبخ غذا وجود دارد که شامل سرخ کردن، آب پز کردن، کباب کردن، تفت دادن و بخارپز کردن می‌شود.
سرخ کردن
همه در خصوص نقش چربيها در بروز بيماری های قلبي وعروقی اطلاعاتی دارند. یکی از راه‌هایی که چربی‌های نامطلوب خون را افزایش می‌دهد و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را بالا می‌برد، استفاده مکرر از غذاهای سرخ کردنی است. همچنین در فرایند سرخ کردن، در روغن و مواد غذایی تغییرات نامطلوبی ایجاد می‌شود. این تغییرات می‌تواند مواد مضر تولید کند یا ویتامین‌ها و سایر مواد مفید غذایی را از بین ببرد. درجه حرارت غذا در هنگام سرخ شدن به درجه‌ای بالاتر از حرارت جوش می‌رسد و در چنین درجاتی برخی از مواد مغذی در غذا از بین مي روند یا به مقدار زیادی کاهش می‌یابند و همچنین میزان چربی موجود در این غذاها شدیداً افزایش می‌یابد. بگذارید در این خصوص مثالی بزنیم، میزان کالری یک عدد سيب زميني متوسط پخته‌شده ۷۰کالری است در صورتی که اگر همین مقدار سیب‌زمینی با استفاده از یک قاشق روغن سرخ شود، کالری آن به ۲۰۵ افزایش می‌یابد.اگر غذایی را سرخ می‌کنید بهتر است از حرارت و میزان روغن کم استفاده کنید. روغن را پس از استفاده دور بریزید و از آن برای چند بار سرخ کردن استفاده نکنید. ممکن است تکه‌هایی از مواد غذایی که قبلاً سرخ شده در روغن باقی مانده باشد و پس از سوختن به مواد غذایی جدید بچسبد. مصرف این مواد غذایی سوخته خطر ابتلا به سرطان را در فرد بالا می‌برد.
آب پز کردن
یکی دیگر از روش‌های طبخ غذا آب پز کردن است. در این روش مواد غذایی با استفاده از مقداری آب پخته می‌شوند. این روش ساده و آسان است اما فراموش نکنید که استفاده از آب زیاد یا جوشاندن مواد غذایی برای مدت طولانی، باعث می‌شود ویتامین‌های محلول در آب بیشتری از بین برود. بهترین روش آب پز کردن استفاده از مقدار کمی آب؛ حرارت ملایم و ظروف سر بسته است. بهتر است آب حاصل از پخت مواد غذایی را دور نریزید و از آن استفاده کنید، این آب مقداری از ویتامین‌ها و مواد معدنی جدا شده از مواد غذایی را در خود دارد. خرد نکردن مواد غذایی مخصوصاً سبزیجاتی مانند هویج و سیب‌زمینی نیز می‌تواند باعث شود که ویتامین‌ها، املاح معدنی و مواد مغذی کمتری از آن‌ها جدا شود.

تفت دادن
تفت دادن می‌تواند جایگزین خوبی برای سرخ کردن باشد در این روش در یک زمان کوتاه و با استفاده از میزان روغن کم غذا طبخ می‌شود. متخصصان آشپزی سالم توصیه ‌می‌کنند که بهتر است برای تفت دادن مواد غذایی از روغن‌های مایع گیاهی استفاده کرد. همچنین به یاد داشته باشید که استفاده از درجه حرارت بالا می‌تواند اثر نامطلوبی بر روی مواد غذایی بگذارد و هر چه زمان آن بیشتر شود، میزان این اثرات بیشتر می‌شوند. پس دقت داشته باشید که زمان آن را بى دليل افزایش ندهید. این روش به دلیل این که روغن کمتری جذب غذا می‌شود، چربی و کلسترول خون را کمتر از غذاهای سرخ شده بالا می‌برد و سلامت قلب را با مخاطرات کمتری مواجه می‌کند.
بخارپز کردن
بخارپز کردن را می‌توان بهترین روش طبخ غذا در میان روش‌های آشپزی سالم دانست. در این روش به میزان چربی‌های غذا افزوده نمی‌شود، غذا مواد مغذی، املاح معدنی و ویتامین‌های خود را از دست نمی‌دهد و حرارت بیش از حد هم دریافت نمی‌کند. برای پختن انواع مواد غذایی مانند گوشت قرمز و سفید، ماهی و سبزیجات می‌توان از این روش استفاده کرد. بسیاری از سبزیجات منابع سرشاری از ويتامين های گروه C و B هستند. این ویتامين ها به گرما حساس هستند و در روش‌های دیگری مانند آب پز کردن یا سرخ کردن از بین می‌روند یا مقدارشان به شدت کاهش می‌یابد. در بخارپز کردن این ویتامينها به دلیل این که با آب تماس ندارند و فقط به وسیله بخار پخته می‌شوند،حفظ خواهد شد. غذاهای بخارپز می‌توانند با رساندن مقادیر بیشتری از مواد مغذی موجود در غذاها به افزایش میزان سلامت قلب و بدن کمک شایانی کنند.
کباب کردن
همان‌گونه که در پاراگراف‌های قبل به آن اشاره کردیم، استفاده از حرارت زیاد باعث می‌شود تا مواد غذایی بخشی از ویتامین‌ها و املاح خود را از دست بدهند و در برخی موارد در آن‌ها مواد سرطان‌زا ایجاد شود. کباب کردن هم به دلیل این‌که مواد غذایی در مواجهه با حرارت مستقیم و بالا طبخ می‌شوند، نسبت به آن باید با احتیاط برخورد شود و برخی دستور العمل‌ها را اجرا کرد تا بتوان آن را در میان روش‌های آشپزی سالم قرار داد. برای این‌کهبتوان مواد غذایی سالم‌تری با استفاده از این روش پخت باید گوشت قبل از کباب کردن به قطعات کوچک تقسیم شود و در سس خوابانده شود. قطعات کوچک با حرارت کمتری می‌پزند و سس باعث می‌شود که درجه حرارت گوشت کمتر از حالت بدون سس آن بالا برود و غذا سالم‌تر بماند. همچنین به خاطر داشته باشید که بهتر است از گوشت‌های لخم و بدون چربی استفاده کنید. چربی کمتر گوشت باعث کاهش میزان شعله و دود می‌شود و همچنین در کلسترول، چربی خون و میزان تغییرات آن‌ها تأثير دارد. چربی خون کمتر، احتمال بروز بیماری های قلبی و عروقی را کمتر می‌کند.
نمک ممنوع
در پایان و پس از آشنا شدن با انواع روش‌های آشپزی سالم و ناسالم بهتر است یك نکته را برای افزایش سلامت قلب و بدن یادآوری کنيم. علاقه و تمایل به استفاده و خوردن برخى مواد غذایی یك عادت است که از کودکى در انسان‌ها ایجاد ميشود. یكى از این عادات، مصرف بيش از حد نمک است. سديم يك عنصر ضروری برای بدن است که نمک یكي از منابع دريافت آن است اما مىتوان از منابع دیگری مانند گوشت، پنير، مرغ، حبوبات و غلات نيز سدیم موردنياز بدن را تأمين کرد. مصرف بيش از حد نمک موجب جمع شدن آب در بدن مى شود که این مسئله منجر به افزایش وزن و چاقى فرد خواهد شد. از دیگر مشکلاتى که مصرف نمک برای بدن ایجاد مىکندبالا رفتن فشارخون است که خود عامل بسياري از بيماري هامانند بيماري های قلبى است. از آنجایی که معمولاً هنگام طبخ غذا به آن نمک اضافه مى شود بهتر است دیگر در هنگام خوردن از نمک استفاده نشود.
اگر مطالعه این مطلب برای شما مفيد بود، پيشنهاد مى کنيم مطلب آریتمي قلبى چيست ؟ و راه‌های تشخيص آریتمى قلبى کدامند؟ را نيز مطالعه کنيد.