تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی
تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی از طریق روشهای مختلفی صورت میگیرد. پزشکان برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی ابتدا از طریق نوار قلب اقدام میکنند. در نوار قلب فعالیت الکتریکی توسط حسگرهایی که روی قفسه سینه کار گذاشته میشود، ثبت خواهد شد. این امکان وجود دارد پزشک برای تشخیص فیبریلاسیون از شما بخواهد که فعالیتهای روزمره چند روز خود را ثبت نمایید. برای ثبت فعالیت قلب باید از دستگاه مانیتورینگ استفاده کنید که مشابه نوار قلب است و بهصورت مداوم فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند. در مرحله بعد احتمالاً پزشک برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی به بررسیهای بیشتر نیاز داشته باشد. برای بررسی وضعیت کبد، کلیه، تیروئید باید آزمایش خون انجام شود. همچنین میتوانند از طریق عکس قفسه سینه، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش، تصویربرداری تخصصی از قلب نظیر امآرآی یا سیتیاسکن برای تشخیص بیماری قلبی اقدام کنند.
چگونه فیبریلاسیون دهلیزی تشخیص داده میشود؟
اغلب بیماریها برای تشخیص مراحل پیچیدهای دارند، اما فیبریلاسیون دهلیزی نیاز به رمز و راز کمی خواهد داشت. با استفاده از نوار قلب میتوانید این نوع بیماری را تشخیص دهید. مشاهده نامنظمی ضربان قلب در نوار قلب مشخص میشود. بعد از تشخیص باید برای رفع علل زمینهای و درمان آن اقدام شود. علائم فیبریلاسیون دهلیزی شامل عواملی نظیر تپش قلب، خستگی زودرس، تنگی نفس، ناراحتی در قفسه سینه، سرگیجه و کمشدن سطح هوشیاری است. اگر دارای یکی از این علائم هستید باید از ریتم ضربان قلب خود اطمینان حاصل کنید.
برای انجام این کار با هر وسیلهای که ضربان قلب را مونیتور میکند نظیر اپلیکیشنهای موبایلی یا وسایل ورزشی که ضربان قلب را نشان میدهد، استفاده نمایید. بهترین گزینه گرفتن نوار قلب است. در صورت داشتن هرگونه علائم در اولین فرصت برای گرفتن نوار قلب به مراکز درمانی مراجعه کنید. در برخی از مواقع فیبریلاسیون دهلیزی بهصورت اتفاقی در افرادی که به دلایل دیگری مورد بررسی قرار گرفتهاند، نوار قلب یا تست ورزش بهعملآمده، تشخیص داده میشود.
معاینه بالینی قلب
اولین قدم، پزشک باید ارزیابی کامل پزشکی انجام دهد تا بتواند آریتمی و دلایل بالقوه آن را تا حد ممکن شناسایی کند. در رابطه با تاریخچه پزشکی و علائمی که امکان دارد زمینهساز بیماری قلبی عروقی یا ریه باشد، از شما سؤال میشود. سعی کنید در ارائه پاسخهای خود دقیق باشید. آریتمی قلبی یکی از عوارض جراحی و مخصوصاً جراحی قلب است؛ بنابراین باید اطلاعات پزشکی خود را بههمراه داشته باشید. اگر پزشک شما در رابطه با سیگارکشیدن، مصرف داروهای غیرمجاز و الکل سؤالاتی پرسید، متعجب نشوید.
یکی از دلایل ایجاد فیبریلاسیون مصرف الکل است. برخی از افراد با مصرف حتی مقدار کمی دچار آریتمی قلبی میشوند. با توجه به اینکه الکل یکی از محدود دلایل برگشتپذیر آریتمی قلبی است؛ بنابراین برای پزشک بسیار اهمیت دارد که از این نظر شرححال شما را بادقت ارزیابی کند. در ادامه باید از طریق پزشک معالج بهصورت دقیق بررسی و معاینه شوید. اندازهگیری فشارخون از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بیماریهای مهمی که میتوانند آریتمی قلبی را ایجاد کنند، نظیر پرکاری تیروئید و بیماری التهابی قلب و بدن در برخی از مواقع در معاینه خود را نشان میدهند.
روشهای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی
پزشکان میتوانند از طریق چند آزمایش فیبریلاسیون دهلیزی را تشخیص دهند و برای درمان آن اقدام نمایند. بهطورکلی روشهای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی شامل موارد زیر میشود:
الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب
برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب از الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب استفاده میکنند. از طریق نوار قلب میتوان ریتم نامنظم قلب را شناسایی و ثبت کرد. ضربان قلب تصادفی، نامنظم و بدون الگوی خاصی از علائم معمولی فیبریلاسیون دهلیزی است.
پایش 24 ساعته ریتم با هولتر ریتم
برای ضبط ریتم و ضربان قلب در هنگام فعالیتهای روزمره از هولتر ریتم یک مانیتور قابلحمل استفاده میشود. معمولاً فرد به مدت 24 تا 48 ساعت از هولتر ریتم استفاده میکند. این روش مؤثر برای ثبت اطلاعات کارکرد قلب بهصورت متناوب است.
ضبط کننده رویداد
این روش همانند روش قبلی، فرد برای چند هفته یا حتی چند ماه استفاده میکند. فردی که مانیتور را پوشیده، هر زمان که علائمی را مشاهده کرد، دکمهای فشار میدهد تا ضبط اطلاعات از کارکرد قلب شروع شود. این کار به پزشک کمک میکند تا در هنگام بروز علائم، ضربان و ریتم قلب را بررسی کرده و تشخیص دقیقی دهد.
انواع اکوکاردیوگرافی برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی
در این نوع آزمایش، استفاده از دستگاهی به نام مبدل موجب ارسال امواج صوتی میشود و هرگونه انسداد نظیر لخته شدن خون را بهصورت تصاویر در مانیتور نشان میدهد. درصورتیکه مبدل خارج از قفسه سینه بهکار گرفته شود به آن اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک یا اکوی قلب ساده میگویند. اگر در اکوکاردیوگرافی مبدل توسط مری برای ارسال امواج صوتی به قلب وارد بدن شود، بهعنوان اکو مری شناخته میشود. اکو مری تصویر واضحی از قلب تولید میکند. همچنین برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی از آزمایشهای دیگری استفاده میکنند که شامل موارد زیر هستند:
آزمایش خون
آزمایش خون کمک میکند عوامل احتمالی فیبریلاسیون دهلیزی نظیر تیروئید شناسایی شود. کمخونی، مشکلات کلیوی میتوانند بر روی A-fib تأثیر بگذارند که قابلپیگیری است.
رادیوگرافی قفسه سینه
با رادیوگرافی تصویری از قفسه سینه، از جمله قلب و ریه گرفته میشود. با اشعه ایکس مشخص میشود فرد مشکلات قلبی نظیر نارسایی قلب دارد یا خیر. نارسایی قلبی موجب جمعشدن مایعات در ریهها یا بزرگشدن قلب میشود.
تست ورزش و اکوکاردیوگرافی استرس
در این روش فرد فعالیت بدنی نظیر دویدن روی تردمیل و رکاب با دوچرخه ثابت انجام میشود. در هنگام فعالیت پزشک نوار قلب میگیرد و فشارخون را بررسی و ثبت میکند. تست ورزش برای نشاندادن این است که فیبریلاسیون دهلیزی خونرسانی به قلب را کاهش میدهد یا نه.
یکی از تستهای رایج برای مشخصکردن کارکرد قلب هنگام استرس و ورزش، تست استرس ورزش است. این تست تعیین میکند که فیبریلاسیون دهلیزی به فعالیت جسمی مرتبط است یا نه. در این روش، پزشک درست مانند نوار قلب، الکترودها را به بدن متصل میکند و از شما میخواهد در یک مدتزمان مشخص روی تردمیل شروع به دوندگی کنید یا روی دوچرخه ثابت پدال بزنید. در این صورت پزشک ضربان قلب شما را ثبت میکند. برای انجام تست استرس میتوانید از دارو استفاده کنید. در این صورت دارو جایگزین ورزش برای افزایش ضربان قلب میشود و شما از طریق نوار قلب یا اکو تحت معاینه قرار میگیرید.
آزمایش Tilt-table
اگر از طریق دستگاه هولتر ریتم فیبریلاسیون دهلیزی مشخص نشود، پزشک احتمالاً از آزمایش Tilt-table استفاده میکند. هنگامیکه فرد دارای علائمی نظیر غش یا سرگیجه است، از این نوع آزمایش استفاده میشود. آزمایش Tilt-table کارکرد قلب و فشارخون فرد را در حالتهای مختلف بررسی و ثبت میکند. اگر این آزمایش تغییرات فشارخون پایین را هنگام قرارگیری در حالت عمدی نشان دهد، امکان دارد نشان از دریافت نکردن خون کافی از سمت مغز باشد.
الکتروفیزیولوژی
اگر پزشک آریتمی قلب را تشخیص دهد، این امکان وجود دارد آزمایش الکتروفیزیولوژی را پیشنهاد کند. این نوع آزمایش تهاجمی دارای اتصال کانتر توسط رگ خونی به دهلیزهای قلب است. کانتر موجب تحریک قلب میشود و تکانههای غیرطبیعی را بررسی میکند. از طریق این آزمایش سرعت تکانههای غیرطبیعی را مشخص میکنند و اینکه کدام مسیرهای هدایتی را دور میزنند.
تشخیصهای مشابه فیبریلاسیون دهلیزی
اغلب افراد به تپش قلب نوعی آریتمی قلبی مبتلا هستند. بهطورکلی علاوهبر فیبریلاسیون دهلیزی، رایجترین دلایل آن ضربانات دهلیزی زودرس (PAC)، ضربانات بطنی زودرس (PVC) و حملات تاکیکاردی فوق بطنی (SVT) است. تاکیکاردی بطنی یکی از دلایل خطرناک تپش قلب محسوب میشود. افرادی که دچار بیماری قلبی قابلتوجهی هستند، اغلب در معرض خطر آریتمیهای تهدیدکننده زندگی قرار میگیرند. در صورت داشتن عوامل خطرناک نظیر سابقه خانوادگی، مصرف سیگار، کلسترول بالا، وزن ناسالم یا سبک زندگی بدون تحرک امکان مبتلا شدن به بیماری قلبی، افزایش مییابد. در برخی از موارد دلایلی غیر از مشکلات قلبی نظیر بیماریهای عضلانی یا کمخونی برای تپش قلب مطرح است.
فیبریلاسیون دهلیزی چگونه اتفاق میافتد؟
قلب دارای سیستم ضربانساز و سیمکشی الکتریکی خاص خود است که موجب میشود انقباضات قلب و دهلیزی هماهنگ شوند و بازدهی قلب را افزایش دهند. در سمت راست ضربانساز قلب قرار دارد؛ بنابراین شروع ریتم ضربان قلب از دهلیز است. در فیبریلاسیون دهلیزی چرخشی کوتاه در سیستم الکتریکی دهلیز رخ میدهد. امکان دارد این چرخش کوتاه خیلی ضعیف باشد. در این صورت بافت دهلیز یک حمله یا طوفان الکتریکی را تجربه میکند. این عمل باعث بینظمی انقباضات دهلیز خواهد شد. در این صورت قلب بهجای اینکه بهخوبی جمع شود، عضله مکرر تکان میخورد.
با توجه به کنترل شدن ضربان قلب توسط دهلیز، ضربان دهلیزی نامنظم موجب نامنظم شدن ضربان بطن میشود. عدم انقباض تأثیرگذار قلب دو نتیجه را بهدنبال دارد. بطن باید از طریق دهلیز تا حد ممکن پر شود. اگر بطن بهاندازه کافی پر نشود با هر ضربان قلب، خون کمتری در بدن جریان پیدا میکند. این امر امکان دارد موجب سرگیجه، تنگی نفس، ضعف و ورم پاها شود. همچنین خون به رکود در رگها تمایل دارد. حرکت آرام خون موجب ایجاد لخته میشود. همچنین همه شما میدانید که تشکیل لخته خون در داخل رگها نمیتواند خوب باشد. بعد از تشکیل لخته خون تمایل دارند به مغز بروند و موجب سکته مغزی شوند.
در این مقاله سعی شد در رابطه با تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی بحث کنیم. تشخیص دادن فیبریلاسیون دهلیزی از طریق روشهای مختلفی انجام میشود. اولین و مهمترین مورد در رابطه با تشخیص آریتمی نوار قلب است. در صورت داشتن هرگونه علائم بیماری قلبی پزشکان ابتدا اقدام به گرفتن نوار قلب میکنند.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود میتوانید از روش زیر در تماس باشید.