بیماری آریتمی زنان و علائم آن
بیماری آریتمی زنان برطبق اعلام مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری آمریکا، از جمله بیماریهای قلبی است که بیشتر زنان و بانوان آمریکایی در اثر ابتلا به آن فوت کرده و جان خود را ازدستدادهاند. همچنین آمارهای مربوط به این مرکز نشان میدهد که از هر چهار مورد مرگومیر مربوط به بیماریهای قلبی بوده است.
البته لازم به ذکر است که این آمار در مورد مردان و آقایان نیز صدق میکند و آقایان بسیاری نیز در اثر بیماریهای قلبی جان خود را از دست میدهند؛ بنابراین نباید در چنین شرایطی فوت مردان و آقایان در اثر ابتلا به بیماریهای قلبی را نباید نادیده گرفت.
اما متأسفانه فقط 54 درصد از بانوان در اثر ابتلا به بیماری آریتمی زنان نسبت به آن آگاه بوده و به درمان آن اقدام میکنند. چراکه یکی از اصلیترین نکات مهم در مورد بیماریهای قلبی، شناسایی و تشخیص سریع آنها و انجام اقدامات پیشگیرانه در کاهش خطر ابتلا به چنین بیماریهایی است.
البته لازم به ذکر است، آریتمی قلبی وضعیتی است که در آن ریتم طبیعی قلب دچار اختلال شده و قلب میزان خون کمتری حاوی اکسیژن، مواد مغذی، سلولهای ایمنی و مولکولهای تنظیمکننده را به اندامهای مختلف پمپاژ میکند.
درواقع ریتم قلب توسط ناحیه کوچکی از سلولهای عضلانی قلب در دهلیز راست به نام گروه سینوسی دهلیزی تنظیم میشود و عملکرد آن بهصورت خودبهخودی انجام میشود. ازاینرو به عملکرد این گروه سینوسی عمل ضربان سازی گفته میشود.
بنابراین باتوجهبه موارد گفته شده در این مقاله قصد داریم تا یکی از رایجترین و شایعترین مشکلات بسیاری از بانوان یعنی بیماری آریتمی زنان را مورد بررسی قرار دهیم تا شما عزیزان را با این بیماری و علائم آن بیشتر آشنا کنیم.
بیماری آریتمی زنان دقیقاً چه نوع بیماری است؟
برطبق گفتة رئیس بخش سلامت قلب زنان در مؤسسه قلب و عروق بیمارستان لنوکس هیل نیویورک و مؤسس اتحادیة جهانی سلامت و تغذیه، بیماری آریتمی زنان بیشتر بهخاطر گرفتگی رگها یا بهاصطلاح تصلب شرایین رخ میدهد.
اما به این نکته نیز توجه داشته باشید که قلب از چهار بخش اصلی تشکیل شده است، ازاینرو در اثر ابتلا به بیماریهای قلبی ممکن است هر یک از این بخشها درگیر شده و مشکل قلبی فرد مربوط به آن بخش باشد.
در حقیقت قلب بهغیراز رگها، از دریچههایی تشکیل شده که گاها ممکن است سفت یا شل شوند. البته نقص در رسانش الکتریکی را هم باید بهعنوان عاملی در نظر داشته باشید که میتواند منجر به تندی و کندی ضربان شده و میزان ضربان قلب را بیشتر یا کمتر نشان دهد.
پس بهطورکلی میتوان گفت که قلب در معرض ابتلا به نارساییهای فراوانی قرار دارد و احتمال بسیاری وجود دارد که یک فرد در طول زندگی خود به یکی از این نارساییها و بیماریهای قلبی دچار شود. اما بهمانند فیلمها و سریالهای تلویزیونی شرایط هرگز آنطوری نیست که یک فرد ناگهان به بیماری قلبی دچار شود.
چراکه حتی باوجود بروز سکته مغزی یا قلبی بسیاری از خانمها و بانوان متوجه بیماری قلبی خود نمیشوند و اطلاعی از وجود علائم و نشانههای بیماریهای قلبی در بدن خود پیدا نمیکنند.
انواع بیماری آریتمی زنان کداماند؟
همانطور که در ابتدای متن به آن اشاره کردیم، به دلیل اینکه قلب از چهار بخش اصلی تشکیل شده است و به جز رگها، دریچههایی دارد که هرکدام ممکن است شل یا سفت شوند، این احتمال در طول زندگی هر فرد وجود دارد که به یکی از انواع بیماریهای قلبی و بهویژه آریتمی دچار شود.
بنابراین ما در ادامه قصد داریم تا رایجترین و شایعترین بیماری آریتمی زنان را مورد بررسی قرار دهیم که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تاکیکاردی فوق بطنی یا تاکیکاردی فوق بطنی پراگزیمال
به طور معمول در این بیماری آریتمی زنان، قلب فرد بیمار دچار نوعی تندتپشی شده که علت و دلیل آن بالای گره بطنی دهلیزی در دهلیز است. بهعلاوه این بیماری هم در بانوان و هم در آقایان شایع است، اما اغلب بانوان به تاکیکاردی درون رو گره بطنی دهلیزی یا تاکیکاردی آرتیال دچار میشوند.
اختلال گره سینوسی یا سندروم سینوس
در مورد این بیماری آریتمی زنان میتوان گفت که ریتم نامنظم یا کند از جمله علائم شایع این بیماری است و به طور معمول منشأ آن بالای گره بطنی دهلیزی در دهلیز است. چراکه سیگنال در گره سینوسی دهلیزی شروع میشود ولی به کندی یا با تأخیر به سمت دهلیز میرود، بهخاطر همین قلب بسیار کند و نامنظم میشود.
تاکیکاردی ورود مجدد گره دهلیزی بطنی
این بیماری نیز نوعی تاکیکاردی بطنی – دهلیزی بوده که اغلب ناشی از گره بطنی – دهلیزی است. درواقع در این نوع بیماری آریتمی زنان گره دهلیزی بهجای ارسال پالسها در یک مسیر، در دو مسیر آنها را ارسال میکند و سبب شکلگیری گره میشود.
بنابراین این امر باعث میشود که پالسها از یک مسیر عبور کرده و مسیر دوم بهعنوان مسیری پشتیبان عمل کند. در نتیجه این پالسها در اطراف گره بطنی – دهلیزی به شکل دایرهای و بسیار سریع عبور میکنند و در اثر چنین اتفاقی، ضربان قلب تند و شدید میشود.
سندروم کیوتی طولانی
درواقع استفاده از اصطلاح کیوتی در این بیماری آریتمی زنان، اشاره به بخشی از نمودار نوار قلب است که تغییرات ایجاد شده در ریتم قلب را نشان میدهد و بهطور معمول این بیماری قلبی روی فعالیت الکتریکی قلب اثر میگذارد.
بهعلاوه ابتلا به این بیماری تهدید جدی برای سلامت فرد بیمار بوده، اما ازآنجاییکه در برخی موارد این بیماری علائم و نشانههای نداشته، در برخی موارد تشخیص این بیماری برای اکثر پزشکان و متخصصان گاها دشوار است.
چراکه اغلب پزشکان و متخصصان قلب و عروق برای تشخیص یا شناسایی سندروم کیوتی طولانی که از جمله شایعترین بیماری آریتمی زنان بهحساب میآید، به بررسی نوار قلب فرد بیمار نیاز داشته تا بهتر بتواند با انجام یک تست بصری فعالیتهای الکتریکی قلب را ردیابی کند.
البته لازم به ذکر است از جهتی این بررسیها اهمیت پیدا میکند که هرکدام از این تغییرات در قلب، نشاندهنده رخدادی در قلب است و پزشک متخصص علاوه بر بررسی این تغییرات، فواصل میان هر ضربان قلب را اندازهگیری میکند. چراکه اگر فاصله میان دو ضربان بیشتر از حد انتظار باشد، این احتمال وجود دارد که فرد به سندروم کیوتی طولانی دچار شده است.
در آخر سندروم کیوتی طولانی یکی از خطرناکترین بیماری آریتمی زنان است، چون قلب برای داشتن ضربانی منظم و درست به فعالیت الکتریکی و ریتمی یکنواخت نیاز دارد. به همین دلیل در اثر این بیماری قلب دچار بینظمی ضربان شده و خون کافی و حاوی اکسیژن به مغز و سایر اندام بدن پمپاژ نمیشود.
بنابراین باتوجهبه موارد گفته شده، در حالت کلی سندروم کیوتی طولانیمدت ممکن است علائم و نشانههایی نداشته باشد اما میتواند قلب فرد بیمار را به آریتمیهای جدی و کشنده قلبی دچار کند. پس در صورت ابتلا به این بیماری لازم است که فرد بیمار سریعاً برای انجام اقدامات لازم و کنترلی به پزشک مراجعه کرده و از بروز عوارض مربوط به آن جلوگیری کند.
سندروم تاکیکاردی ارتواستاتیک وضعیتی
از جمله رایجترین علائم و نشانههای این بیماری، واکنش غیرعادی فرد بیمار نسبت به تغییر وضعیت که به سیستم عصبی آناتومیک مربوط بوده و عوارضی مانند کاهش فشارخون، افزایش ضربان قلب، سرگیجه در برخی موارد، سنکوپ و درنهایت مرگ بیمار را در پی دارد.
بیماری آریتمی زنان چه علائم و نشانههای رایجی دارد؟
به طور معمول این بیماری در زنان و بانوان علائمی نداشته و ازاینجهت پزشکان و متخصصان بسیاری به این بیماری لقب بیماری خاموش دادهاند. اما در هنگام معاینه میتوان امید داشت که پزشک و متخصص علائم مربوط به این بیماری را شناسایی کند و از جمله مهمترین این علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تپش قلب – احساس ضربان قلب جهشی و نامنظم
- تپش سینه
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- تنگی نفس
- احساس ناراحتی در قفسه سینه
- ضعف و احساس خستگی شدید
سخن آخر
در آخر بهعنوان نتیجهگیری و سخن پایانی، اگر شما به بیماری آریتمی مبتلا هستید، برای شروع فرایند درمان و انجام اقدامات پیشگیرانه ضروری، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. البته مراجعه به یک متخصص الکتروفیزیولوژی که دانش و تخصص لازم در زمینه بیماریهای آریتمی قلبی را داشته و آموزشهای لازم در ارتباط با حوزه ضربان نامنظم قلب را گذرانده است، خیلی میتواند مفید و مؤثر باشد.
چراکه این پزشک بعد از بررسی سوابق پزشکی شما و تشخیص علائمی که شما دارید، قلبتان را معاینه میکند و در آخر با انجام تمام این بررسیهای لازم ممکن است درمانهای مختلفی را به شما پیشنهاد کند.